ارزیابی تاثیر زمان کاشت و آبیاری تکمیلی بر توزیع ماده خشک در ارقام کلزا (brassica napus l.)

در مناطقی مانند گنبد، با تنش خشکی و گرمای انتهای فصل رشد، اختصاص ماده خشک تولید شده به اندام های زایشی مساله بسیار مهمی است. به منظور بررسی تاثیر رژیم های مختلف حرارتی و رطوبتی بر توزیع ماده خشک و شاخص برداشت کلزا آزمایشی در دو سال زراعی 86-1384 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی گنبد اجرا شد. آزمایش به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در دو شرایط آبیاری تکمیلی و بدون آبیاری انجام شد. 5 تاریخ کاشت 15 آبان، 15 آذر، 15 دی، 15 بهمن و 15 اسفند در کرت های اصلی و 2 رقم هایولا 401 و آرجی اس 003 در کرت های فرعی قرار گرفتند. در هر دو سال انجام آزمایش، در شروع پر شدن دانه، میانگین ماده خشک تجمع یافته در اندام های زایشی، برگ های سبز و ساقه در شرایط آبیاری تکمیلی به طور معنی داری بیشتر از شرایط بدون آبیاری بود. از نظر درصد ماده خشک تجمع یافته در ساقه بین دو مرحله شروع گلدهی و شروع پر شدن دانه اختلاف چندانی وجود نداشت. اختلاف قابل توجه بین این دو مرحله، کاهش سهم نسبی ماده خشک تجمع یافته در برگ های سبز و افزایش آن در اندام های زایشی بود. انجام آبیاری بر میانگین شاخص برداشت تاثیر معنی داری نداشت، بلکه از طریق افزایش ماده خشک اندام های هوایی سبب افزایش عملکرد دانه شد. به دلیل داشتن شاخص برداشت بالاتر، عملکرد دانه هیبرید هایولا 401 بیشتر از رقم آرجی اس 003 بود. از روابط بین تاریخ کاشت و آبیاری تکمیلی با توزیع ماده خشک می توان در مدل سازی گیاه استفاده کرد.